Z przyjemnością informuję, iż dnia 19 lutego 2016 r. (piątek) o godz. 16.30 w siedzibie Stowarzyszenia Prawa Konkurencji w Warszawie (Kancelaria Dentons, ul. Rondo ONZ 1, piętro XXX) – wspólnie z dr. M. Sieradzką – przeprowadzę warsztaty dotyczące orzecznictwa Sądu Najwyższego za roku 2015 z zakresu spraw antymonopolowych oraz publicznoprawnej ochrony konsumentów (tzw. ZIKi). Zaprezentowane wyroki dotyczyć będą różnych zagadnień antymonopolowych, tak materialno-prawnych (np.  problematyka obiektywnego uzasadnienia zachowania dominanta, naśladownictwo cenowe), jak i proceduralnych („relacja”/znaczenie prawne postępowania wyjaśniającego do postępowania antymonopolowego, sądowa kontrola stosowania kar pieniężnych, rodzaj decyzji a dopuszczalność nałożenia obowiązku jej publikacji). Z kolei z zakresu ZIK-ów  dotyczyć będą (m.in.) takich kwestii jak cechy konsumenta przeciętnego, kwalifikacja stosowania kodeksu dobrych praktyk jako nieuczciwej praktyki rynkowej.

W imieniu SPK oraz prelegentów – serdecznie zapraszam!

W ubiegłym tygodniu ukazała się księga z okazji ćwierćwiecza funkcjonowania w Polsce Urzędu Antymonopolowego (obecnie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów): „Prawo Konkurencji 25 lat” (pod red. naukową prof. T. Skocznego), wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Jest to obszerna (728 stron) publikacja zawierająca zbiór referatów jakie wygłoszone zostały na Pierwszym Polskim Kongresie Prawa Konkurencji (jaki odbył się w Warszawie w dniach 13-15.04.2015). Księga dzieli się na 5 części, obejmując prawie 40 opracowań, które dotyczą zarówno prawa antymonopolowego, jak i prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji. W części IV („Stosowanie prawa ochrony konkurencji”) znalazł się także artykuł mojego autorstwa pt. Antykonkurencyjny cel lub skutek porozumienia w kontekście wertykalnego ustalania cen odsprzedaży (s. 380-405).

W wydanym kilka tygodniu temu wyroku, Trybunał Sprawiedliwości UE dokonał antymonopolowej oceny klauzuli przyznającej najemcy wielkopowierzchniowego lokalu w centrum handlowym prawa do sprzeciwienia się do wynajmowania w tymże centrum powierzchni handlowych na rzecz innych najemców (jego konkurentów). W orzeczeniu tym (z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie C‑345/14 SIA „Maxima Latvija” przeciwko Konkurences padome) Trybunał uznał, iż taka klauzula nie stanowi porozumienia mającego na celu ograniczenie konkurencji w rozumieniu art. 101 ust. 1 TFUE. Jakkolwiek klauzula taka może skutkować ograniczeniem konkurencji w świetle powołanego przepisu. Ocena w tej materii wymaga – jak to wskazał Trybunał – „pogłębionej analizy kontekstu ekonomicznego i prawnego, w jaki wpisują się rozpatrywane (…) umowy”, czyli zwłaszcza zbadania takich czynników jak struktura podmiotowa rynku, czas trwania/stosowania danej klauzuli.

Z racji na znaczną ilość różnego rodzaju galerii handlowych w Polsce orzeczenie to może być interesujące dla przedsiębiorców wynajmujących (lub zamierzających wynająć) tam powierzchnie handlowe dla prowadzenia swej działalności (nie tylko w obszarze sprzedaży artykułów spożywczych).

Szerzej na temat tego wyroku oraz dokonanych w nim ewaluacji antymonopolowych, zob. K. Kohutek, Glosa (aprobująca) do wyroku Trybunału z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie C‑345/14 SIA „Maxima Latvija” przeciwko Konkurences padome, LEX/el. 2015/2016.

W drodze wyroku z dnia 19 czerwca (XVII AmA 112/12), Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił decyzję Prezesa UOKiK (z 23 listopada 2011 r. – Nr DOK-2011), w której organ ów za niedozwolone porozumienie uznał dokonywane przez operatorów telefonii komórkowej (Polkomtel, Polska Telefonia Cyfrowa, PTK Centertel i P4) uzgodnienia ograniczające (a co najmniej mogące ograniczać) konkurencję. Polegały ona na koordynowaniu zachowań tych przedsiębiorców w stosunku do jedynego hurtowego dostawcy usługi telewizji mobilnej (INFO-TV-FM sp. z o.o.) w tym na wymianie informacji na temat własnej oceny oferty tego dostawcy. Prezes UOKiK nałożył na operatorów kary w (łącznej) wysokości 113 milionów zł.

Wyrok SOKiK (uzasadnienie którego wydane zostało ponad tydzień temu) może budzić zastrzeżenia, a nawet kontrowersje. Argumentacja sądu w bardzo ograniczonym zakresie opiera się na stosownych przepisach prawa antymonopolowego (w tym zwłaszcza art. 6 ust. 1 u.o.k.k. oraz art. 4 pkt 5b u.o.k.k.). Ten drugi przepis – zawierający definicję legalną „uzgodnienia” (uzgodnionej praktyki w znaczeniu art. 101 ust. 1 TFUE) – jest bardzo istotny w kontekście oceny zachowań operatorów; tymczasem SOKiK ani razu go nie powołał. Sąd w dużej mierze pominął szeroki dorobek judykatury unijnej i krajowej z którego wynikają dyrektywy interpretacji zakazu porozumień antykonkurencyjnych, a które – w odniesieniu do relacji horyzontalnych (karteli) – są restrykcyjne. Dyskusyjne są także (w kontekście stosowania zakazu karteli z art. 6 ust. 1 u.o.k.k./art. 101 ust. 1 TFUE) argumenty sądu mające niejako legalizować zachowania operatorów (jak zwłaszcza ich „adekwatność” do warunków rynkowych) oraz przede wszystkim działanie operatorów niejako „w ramach zgody Prezesa UOKiK” na utworzenie przez nich wspólnego przedsiębiorcy (Mobile TV sp. z o.o.) [decyzja Prezesa UOKiK z dnia 5 grudnia 2008 r. – Nr DKK –94/08]; przedsiębiorca ten przegrał (z INFO-TV-FM) konkurs na przydział stosownych częstotliwości. Czy zgodę tą można także tak interpretować, iż obejmowałby ona przyzwolenie na wykorzystywanie przedsiębiorcy jaki wspólnie utworzyli konkurenci (na rynku niższego szczebla – tu detalicznym rynku telefonii komórkowej) jako platformy wymiany ich poglądów na temat oferty konkurencyjnego dostawcy usług hurtowych na ich rzecz? To bardzo wątpliwe. Szerzej na temat tego wyroku oraz jego oceny, zob. K. Kohutek, Glosa do wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 19 czerwca 2015 r. XVII AmA 112/12, która (w tym miesiącu) zostanie opublikowana w SIP LEX.

Z satysfakcją informuję, że w najbliższym tygodniu (15-19 czerwca 2015 r.) w programie LEX/el. ukaże się aktualizacja mojego komentarza do rozporządzenia Rady WE w sprawie stosowania reguł konkurencji ustanowionych w (obecnych) art. 101 i 102 TFUE. Dokonano w niej obszernej aktualizacja judykatury sądów unijnych wydanych w latach 2007-2014 (dodano ponad 50 orzeczeń). Wyroki te dotyczyły nie tylko kwestii proceduralno-kompetencyjnych (czyli tych jakie stanowią zasadniczy przedmiot unormowania komentowanego aktu) – jak np. sprawa VEBIC (2010), sprawa Tele 2 Tele2 Polska (2011), sprawa Bavaria (2011) sprawa Donau Chemie AG (2013) –  ale także materialno-prawnych jak np. sprawa Post Danmark (2012) sprawa OTOC (2013) sprawa Intel (2013), sprawa Master Card (2014). Uwzględniono także kilkadziesiąt pozycji z literatury (przede wszystkim) unijnej, ale także krajowej – w zakresie w jakim odnosiła się do temtyki objętej komentowanym rozporządzeniem.

Wczoraj UOKiK po raz drugi skorzystał z możliwości wydłużenia o 4 miesiące terminu, w ciągu którego zbada zgłoszoną mu koncentrację, a ściślej zamiar jej dokonania (Xella Polska/Grupa Silikaty). Po raz pierwszy postępowanie zostało wydłużone w sprawie fuzji między Górażdże Cement S.A. oraz Duda Kruszywa Sp. z o.o. i  Duda Beton Sp. z o.o.), co miało miejsce z początkiem kwietnia tego roku. W obu przypadkach powodem wydłużenia była potrzeba przeprowadzenia badania rynku.

Uprawnienie do wydłużenia terminu na zbadanie planowanej koncentracji przysługuje Prezesowi UOKiK od 18 stycznia 2015 r. (wejście w życie  nowelizacji ustawy antymonopolowej z 10 czerwca 2014 r. ). Przed  18 stycznia 2015 r. podnoszone były obawy, iż Prezes UOKiK, zwłaszcza z racji na ogólnikowe skonstruowanie przesłanek zastosowania wzmiankowanego przedłużenia (zob. art.  96a u.o.k.k.), zbyt często korzystać będzie z tej możliwości  (co oznaczałoby, iż postępowanie „koncentracyjne” trwać będzie co najmniej 5 miesięcy). Oczywiście na dzień dzisiejszy jest jeszcze za wcześnie, aby oceniać czy UOKiK faktycznie jedynie w wyjątkowych przypadkach przedłużać będzie termin zakończenia tego postępowania. Jakkolwiek – jeśliby dotychczasowe statystki się utrzymały  (tj. na ok. 30-40 zgłoszeń koncentracji tylko dwa  rozpatrywane są w terminie 5 miesięcy; zob. też Postanowienie o przedłużeniu postępowania w sprawie koncentracji, notka UOKiK z dnia 3.4.2015; uokik.gov.pl), można by uznawać, iż wspomniane wyżej obawy nie potwierdziły się w praktyce. Warto dodać, iż UOKiK niejako „pozytywnie” przetestował już swoje możliwości wydawania decyzji w sprawie koncentracji w – zasadniczym na gruncie nowelizacji – tj. miesięcznym terminie. W drugiej połowie 2014 r. wydał 36 decyzji, z czego 20 w ramach postępowań ukończonych przed upływem tego terminu (średnio w ciągu 24 dni); zob.  Szybsza kontrola koncentracji; notka UOKiK z dnia 17.2.2014 (uokik.gov.pl). Co istotne także w takim (krótszym) miesięcznym terminie Urząd nie zrezygnował z uzasadniania (przynajmniej niektórych) decyzji wyrażających bezwarunkową zgodę na koncentrację (zob. np. decyzja z dnia 15 marca 2015 r., czy też decyzja z dnia 5 maja 2015 r. nr DKK – 63/2015); zob. też także wpis na tej stronie z dnia 17 lipca 2014 r. pt. Bezwarunkowe zgody na koncentracje z uzasadnieniem.

Takie pytanie staje się aktualne w szczególności po wydanym parę tygodni temu postanowieniu Sądu Najwyższego (z 19.11.2014 r., III SK 15/14), w którym podtrzymał on korzystne dla przedsiębiorców stanowisko zajęte przez SOKiK (oraz Sąd Apelacyjny). Pierwszy z tych sądów znacząco obniżył – do kwoty 5 000 zł – karę pieniężną, jaką (w wysokości 65 000 zł) nałożył Prezes UOKiK na A. M. Sp. z o.o. za dokonanie koncentracji bez uzyskania zgody tego organu. Na tak znaczącą redukcję kary pieniężnej złożyły się okoliczności danej sprawy, tj.: (i) znikomy stopień zagrożenia interesu publicznoprawnego wskutek naruszenia obowiązku zgłoszeniowego z art. 13 ust. 1 u.o.k.k.. (ii) brak uzyskania przez przedsiębiorcę jakiekolwiek korzyści majątkowej z dokonanego naruszenia (iii) nieumyślność (brak winy umyślnej) naruszenia oraz (iv) niezwłoczne zgłoszenie koncentracji po niewypełnieniu obowiązku przez zobowiązanego przedsiębiorcę. Jak się wydaje, wskazane wyżej okoliczności nie są na tyle specyficzne, aby nie mogły powtórzyć się także w innych przypadkach naruszeń obowiązku z art. 13 ust. 1 u.o.k.k. Warto zwrócić uwagę, iż z postanowienia Sądu Najwyższego (a ściślej z wyroku SOKiK z 6 grudnia 2012 r., który został zaaprobowany przez SN) wynika, iż fakt bycia przedsiębiorcą działającym „na większą skalę” (zatem takim, który zazwyczaj korzysta z profesjonalnej obsługi prawnej) nie wyklucza możliwości skutecznego powoływania się przezeń, iż w danym wypadku naruszenie wspomnianego obowiązku nie było umyślne (choć zawinione); okoliczność ta zaś może mieć wpływ na zredukowanie – a w przypadku wystąpienia pozostałych z ww. okoliczności – nawet znaczące obniżenie kary pieniężnej nałożonej przez Prezesa UOKiK.

Szerzej o tej sprawie w piszę w glosie, która za około dwa tygodnie ukaże się w elektronicznej bazie LEXa; zob. K Kohutek, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2014 r. III SK 15/14, LEX 2014.

Z przyjemnością zawiadamiam, iż dnia 4 grudnia 2014 r. (czwartek) o godz. 16.00 w siedzibie Stowarzyszenia Prawa Konkurencji w Warszawie (Kancelaria Dentons, ul. Rondo ONZ 1, piętro XXX) przeprowadzę warsztaty dotyczące orzecznictwa Sądu Najwyższego z lat 2012-2014 z zakresu spraw antymonopolowych. W okresie tym sąd ów wydał kilka interesujących wyroków, z których zasadnicza większość zostanie przedstawiona oraz skomentowana. Wyroki te dotyczą zróżnicowanej problematyki prawa konkurencji, obejmując zarówno zagadnienia prawa materialnego [np. ocena statusu jednostki prawa publicznego jako przedsiębiorcy na gruncie ustawy antymonopolowej; problematyka wyznaczania rynku właściwego oraz skutki prawne jego wadliwego zdefiniowania; generalna klasyfikacja ustalania cen odsprzedaży w kontekście art. 6 u.o.k.k. (tj. RPM a naruszenie interesu publicznego w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.o.k.k.), jak też i zakresu (kryteriów) wymiaru kary za naruszenie prawa konkurencji oraz procedury (np. skutki prawne zmiany przez Prezesa UOKiK treści postanowienia o wszczęciu postępowania antymonopolowego)].

Wstęp na warsztaty jest wolny, ale obowiązuje kolejność zgłoszeń. Zapisy dokonywane są pod adresem mailowym spk@spk.com.pl lub telefonicznie 022-242 56 54.

Serdecznie zapraszam!

Dysponowaniem wysokimi – a na nawet bardzo wysokimi (gdyż przekraczającymi próg 90%) – udziałami w rynkach przeglądarek internetowych przez Google świadczy iż aktualnie przedsiębiorca ów jest liderem w tej branży. Dodatkowo relatywnie wysokie bariery wejścia na ów rynek (np. efekty sieci) mogłyby przemawiać za przypisywaniem tej spółce pozycji dominującej w rozumieniu przepisów prawa konkurencji (tak unijnego, jak i polskiego). To zaś pozwalałby na podejmowanie publicznoprawnych ingerencji w zachowania tego przedsiębiorcy przez Komisję Europejską oraz krajowe organy antymonopolowe w przypadku gdyby – ich zdaniem – zachowanie tej spółki stanowiły przejaw „nadużycia” (w rozumieniu art. 102 TFUE/art. 9 u.o.k.k.). Faktycznie Komisja od kilku lat monitoruje zachowania rynkowe Google (np. polegające obniżenia w rankingu wyników darmowego wyszukiwania usług świadczonych przez konkurentów Google), zmierzając do doprowadzenia do ich modyfikacji. Pomijając dyskusyjność zastrzeżeń Komisji odnośnie do zgodności zachowań tego przedsiębiorcy z art. 102 TFUE, zachodzą istotne wątpliwości, czy podmiotowi temu można przypisać pozycję dominującą w rozumieniu tego przepisu (czy też w rozumieniu definicji legalnej zawartej w art. 4 pkt 10 u.o.k.k). Istnieją bowiem liczne argumenty – tak natury prawnej, jak i faktycznej – które kwestionują prawidłowość traktowania Google jako dominanta w rozumieniu reguł prawa antymonopolowego. Szerzej na ten temat, zob. K. Kohutek, Rynki wyszukiwarek internetowych a zarzut nadużycia pozycji dominującej (na tle unijnej sprawy przeciwko Google), Europejski Przegląd Sądowy październik 2014 (s. 33-39).

Z satysfakcją informuję, że z końcem sierpnia o druku oddane zostało drugie wydanie komentarza do ustawy z dnia 17 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (autorstwo: K. Kohutek, M. Sieradzka). Zawarto w nim nie tylko omówienie i ocenę zmian jakie do powyższej ustawy wprowadziła nowelizacja z dnia 10 czerwca 2014 r., ale także obszerną aktualizację wydania pierwszego w zakresie orzecznictwa i bibliografii. Powołano się w nim na 115 wyroków sądów polskich i unijnych wydanych w latach 2008-2014 oraz na prawie 200 publikacji krajowych i zagranicznych, które opublikowano w tym okresie (czyli po ukazaniu się pierwszego wydania komentarza).  Komentarz opublikowany zostanie przez wydawnictwo Wolters Kluwer około połowy września bieżącego roku (zob. http://www.profinfo.pl/p,,11799.html). Jak sądzę, książka ta powinna stanowić wartościową i/lub przydatną pozycję dla szerokiego grona odbiorców zajmujących się prawem antymonopolowym oraz publicznoprawną ochroną konsumentów.