W zeszłym tygodniu Prezes UOKiK wydał pierwszą decyzję na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r.  o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej  w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (decyzja z dnia 5.3.2018 r., nr RBG – 3/2018). Decyzja skierowana została do Cykoria S.A. przedsiębiorcy zlajmującego się wytwarzaniem  (m.in) koncentratów spożywczych oraz  suszu cykorii korzeniowej. Zakwestionowane praktyki polegały na braku określenia przez Cykoria sposobu wyznaczania terminów odbioru marchwi od swych dostawców, narzucaniu im odległych terminów płatności za dostawy (w ciągu 60 dni od daty zakończenia dostaw), a także zobowiązywaniu dostawców do wyrażenia zgody na potrącenie z zapłaty należnej od Cykoria. Poza narzucaniem odległych terminów zapłaty (zob. art. 7 ust. 4 pkt 4 ww. ustaw) wskazane zachowania zostały uznane za zakazane w oparciu o ogólną klauzulę uznającą za nieuczciwe takie wykorzystywanie przewagi kontraktowej, które jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony albo narusza taki interes (art. 7 ust. 2 w zw. z art. 6 ww. ustawy). Niektóre z przyjętych przez Prezesa UOKiK kwalifikacji mogą budzić wątpliwości. Przykładowo, czy za przejaw dobrego obyczaju (którego naruszenie stanowi zarazem pierwszą z przesłanek ww. klauzuli) należy traktować – jak to wskazał Prezes UOKIK – „równomierny rozkład ryzyka stron wynikającego z zawartej umowy”? W wielu umowach obrotu handlowego rozkład tego ryzyka jest nawet istotnie zróżnicowany (np. niektóre umowy agencyjne) i nie budzi to zastrzeżeń (tak w wymiarze prawnym jaki obyczajowym, a zarazem żadna ze stron nie jest z tego tytułu pokrzywdzona). Może jednak takiej interpretacji Prezesa UOKiK nie powinno się uogólniać i wiązać ją wyłącznie z danym konkretnym przypadkiem (tj. Cykorii i jej dostawców marchwi oraz wiążącej strony umowy kontraktacji?).

Powołana ustawa upoważnia Prezesa UOKiK do nałożenia kary na przedsiębiorcę, który dopuścił się naruszenia zakazu nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej. W danej sprawie wszak wydana została tzw. decyzja zobowiązaniowa, czyli nakładająca na Cykorię określone zobowiązania (mające na celu usunięcie zakończenia naruszenia lub usunięcia jego skutków; zob. art. 27 ust. ww. ustawy). W takiej decyzji nie nakłada się kary