Ponad rok temu Prezes UOKiK (w drodze decyzji z 11.12.2020 r.) nałożył na Jeronimo Martins Polska S.A. – na właściciela sieci sklepów „Biedronka”-karę wynoszącą ponad 723 mln złotych za pobieranie od dostawców produktów rolno-spożywczych (wstecznych) rabatów, których warunki udzielenia i tym samym wysokość nie była wcześniej uzgodniona między stronami. Zdaniem Prezesa UOKiK, takie zachowania stanowiły nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, o którym mowa w art. 6 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. (o przeciwdziałaniu nieuczciwym wykorzystywaniu przewago kontraktowej). Kilka dni (w drodze decyzji z 30.12.2021 r.) temu za podobną praktykę Prezes UOKiK ukarał Kaufland (nakładając na tego przedsiębiorcą łączną karę w wysokości prawie 124 mln zł, przy czym za praktyki rabatowe 70,83 mln zł). Obie wspomniane decyzje nie są prawomocne i nie ma pewności w jaki sposób (w szczególności czy tak samo/podobnie jak uczynił to ów organ) praktyki te zostaną ocenione przez sąd. W każdym razie wydanie tych decyzji dowodzi konsekwencji Prezesa UOKiK w zakresie wdrażania reżimu ustawy przewagowej w tym nakładania wysokich kar. Warto uściślić, że we wskazanych przypadkach przedsiębiorcy ci („silni ekonomicznie nabywcy”) sami sobie przyznawali rabat, co skutkowało zredukowaniem ich należności  jakie mieli wobec dostawców.

Jednocześnie w obu ww. przypadkach wspomniana ustawa nie wskazywała (literalnie), że tego rodzaju rabaty („przyznawanie ich sobie samemu” przez nabywcę) stanowią nieuczciwa praktykę, a Prezes UOKiK uznawał, że doszło naruszenia zakazu stosowania takich praktyk odwołując się do klauzuli generalnej (zob. art. 7 ust. 2 ustawy przewagowej z 2016 r., zgodnie z którym „wykorzystywanie przewagi kontraktowej jest nieuczciwe, jeżeli jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony albo narusza taki interes”). Obecnie ustawa ta już nie obowiązuje, gdyż została „zastąpiona” przez nowa ustawą (z dnia 17 listopada 2021 r) o takim samym tytule. Na gruncie nowej ustawy (która bardzo rozbudowała katalog nazwanych praktyk zakazanych) zawarto unormowanie, zgodnie z którym praktyka taką jest „nieuzasadnione obniżanie należności z tytułu dostarczenia produktów rolnych lub spożywczych po ich przyjęciu przez nabywcę w całości albo w umówionej części, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu” (art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2021 r.). Przepis ten wyraźnie oddaje „istotę” omawianej tu praktyki, czyli właśnie „wymuszania” przez nabywcę (verba legis  „żądania”) udzielania mu rabatu przez dostawcę i tym samym obniżenia ceny za produkty rolno-spożywcze jakie zostały mu sprzedane przez dostawcę.

Szerzej na temat tej praktyki a także innych nazwanych praktyk stanowiących – w nowym stanie prawnym – „nazwany typ” nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej zob. komentarz (mojego autorstwa) do tej ustawy, który  za ok. 2 miesiące ukaże się online (LEX).