Dnia 18 lipca 2014 r. w Dzienniku Ustaw RP ogłoszona została nowelizacja ustawy antymonopolowej (tj. ustawa z 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego). Data samego ogłoszenia ma o tyle istotne znaczenie, iż od tego dnia obliczać należy okres sześciomiesięcznego vacatio legis na wejście w życie nowelizacji. Nowe unormowania prawa antymonopolowego zaczną zatem obowiązywać od 18 stycznia 2015 r.
Nowelizacja ustawy antymonopolowej jest stosunkowo obszerna, polegając zarówno na wprowadzeniu nowych instytucji do polskiego prawa ochrony konkurencji, jak i na dokonaniu modyfikacji dotychczasowych przepisów (w tym na uchyleniu niektórych z nich). Zmiany odnoszą się do unormowań materialnoprawnych oraz instytucjonalno-proceduralnych (przy czym tego drugie przeważają). Wśród nowych rozwiązań prawnych wymienić należy przede wszystkim:
– odpowiedzialność osób fizycznych (zarządzających przedsiębiorcą) za dopuszczenie do naruszenia przez tego przedsiębiorcę zakazu porozumień antykonkurencyjnych;
– możliwość zastosowania przez Prezesa UOKiK tzw. środków zaradczych (remedies) w jego decyzji stwierdzającej stosowanie praktyki antykonkurencyjnej;
– podanie przez Prezesa UOKiK do publicznej wiadomości informacji o naruszeniu interesów konsumentów (co może mieć miejsce jeszcze przed zakończeniem postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów)
– dobrowolne poddanie się karze przez przedsiębiorcę (settlement);
– nowe terminy na wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji w sprawie koncentracji przedsiębiorców (skrócenie – do 1 miesiąca – tego terminu dla koncentracji nieproblematycznych i jego wydłużenie – do 5 miesięcy – dla koncentracji skomplikowanych);
– istotne (z 1 do 5 lat) wydłużenie okresu przedawnienia antymonopolowego na wszczęcie postępowania w sprawie praktyk ograniczających konkurencję;
– bardziej szczegółowe unormowanie ustawowe instytucji odstąpienia przez Prezesa UOKiK od nałożenia kary pieniężnej/obniżenia jej wysokości (leniency) oraz poszerzenie zakresu przedmiotowego tej instytucji – tzw. leniency plus .
Zdaniem UOKiK, nowelizacja „pozwoli na lepszą ochronę konsumentów oraz skuteczniejsze wykrywanie praktyk ograniczających konkurencję”, a także „wprowadza (…) szereg zmian korzystnych dla przedsiębiorców” [Nowe prawo antymonopolowe z podpisem Prezydenta – notka UOKiK z dnia 30 czerwca 2014 r.; zob.: http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=11092]. Interesy konsumentów oraz efektywne zwalczanie praktyk antykonkurencyjnych to niewątpliwie wartości cenne z perspektywy interesu publicznego dla jakiego ochrony przeznaczona jest ustawa antymonopolowa. Poszczególne rozwiązania wprowadzane w drodze nowelizacji mogą jednak budzić zastrzeżenia w kontekście ich efektywności w praktycznym zastosowaniu (co można odnosić do instytucji settlement oraz remedies w kształcie w jakim zostały one wprowadzone do nowelizacji). Ponadto pewne obawy mogą zachodzić czy wprowadzenie – jak to określa UOKiK – „dwuetapowej” kontroli koncentracji – stanie się zbyt często (tym bardziej standardowo) stosowanym rozwiązaniem proceduralnym, mimo że w założeniu stanowić to ma wyjątek od reguły, tj. jednoetapowego badania zamiaru koncentracji i tym samym szybszego ukończenia postępowania przez Prezesa UOKiK. Jest tak z powodu nieostrego określenia „koncentracji problematycznych” i swobody ocennej jaką w tej materii dysponuje Prezes UOKiK .
Więcej w przedmiocie wspomnianych wątpliwości jak i na temat wszystkich zmian jakie wprowadzone zostały w drodze nowelizacji ustawy antymonopolowej piszę w drugim wydaniu mojego komentarza do ustawy o ochronie konkurencji (współautorstwo z dr M. Sieradzką), który z początkiem września opublikowany zostanie przez wydawnictwo WoltersKluwer business.
zob. http://www.profinfo.pl/p,,11799.html.